کلیات
هدف این استاندارد، ارائه استانداردها و راهنمایی های لازم در موارد زیر است:
الف – توافق حسابرس با صاحبکار درباره شرایط انجام کار.
ب – چگونگی برخورد حسابرس با درخواست صاحبکار درباره تغییر خدمت حسابرس از حسابرسی به خدمتی با سطح اطمینان پایین تر.
حسابرس و صاحبکار باید در مورد شرایط کار حسابرسی توافق کنند . شرایط مورد توافق در قرارداد حسابرسی یا به شکل مناسب دیگری مستند می شود.
این استاندارد به منظور کمک به حسابرس در تهیه و تنظیم قراردادهای مربوط به حسابرسی صورت های مالی ارائه میشود. ضوابط ارائه شده در این استاندارد در مورد خدمات مرتبط حسابرسی (یعنی، بررسی اجمالی صورتهای مالی، اجرای روش های توافقی رسیدگی به اطلاعات مالی یا تنظیم اطلاعات مالی) نیز کاربرد دارد. در مواردی هم که هدف و دامنه کار به موجب قوانین و مقررات مربوط مشخص شده است یا خدماتی چون مشاوره مالیاتی، حسابداری و مدیریت ارائه می شود، تنظیم قراردادهای جداگانه ضروری است.
قرارداد حسابرسی
تنظیم قرارداد حسابرسی پیش از شروع کار، هم به نفع صاحبکار و هم به نفع حسابرس است؛ زیرا، از هرگونه برداشت
نادرست از کار جلوگیری میکند. قرارداد حسابرسی که حسابرس برای صاحبکار می فرستد، پذیرش کار، هدف و دامنه
حسابرسی، حدود مسئولیت حسابرس نسبت به صاحبکار و شکل گزارش هایی را که ارائه خواهد داد، مشخص و مستند
میکند.
نکات اساسی قرارداد حسابرسی
شکل و محتوای قرارداد حسابرسی ممکن است برای صاحبکاران مختلف، متفاوت باشد؛اما، هر قرارداد حسابرسی موارد
زیر را دربر می گیرد:
• هدف از حسابرسی صورت های مالی.
• مسئولیت مدیریت نسبت به صورت های مالی.
• دامنه حسابرسی، از جمله اشاره به اصول و ضوابط انجام کار و همچنین قوانین و مقررات مربوط.
• شکل هرگونه گزارش اعلام نتایج کار و تاریخ تقریبی ارائه آن.
• تذکر این واقعیت که به دلیل انجام رسیدگی ها بر مبنای نمونه گیری و سایر محدودیت های ذاتی حسابرسی و همچنین،
محدودیت های ذاتی هر سیستم حسابداری و کنترل داخلی، این خطر اجتناب ناپذیر وجود دارد که برخی اشتباهات و یا تحریف
های با اهمیت در صورت های مالی، کشف نشده باقی بماند.
• امکان دسترسی بدون محدودیت حسابرس به هرگونه سند، مدرک و سایر اطلاعات موردنیاز درارتباط با کار حسابرسی.
• چگونگی و ترتیب برنامه ریزی حسابرسی.
• تاییدیه هایی که حسابرس باید درباره اطلاعات ارائه شده در مورد حسابرسی، از مدیریت دریافت کند (تاییدیه مدیران).
• امضای قرارداد توسط صاحبکار به عنوان پذیرش و تایید کتبی شرایط قرارداد حسابرسی.
• مشخص کردن سایر گزارش هایی که در نظر است به صاحبکار ارائه شود.
• حق الزحمه حسابرسی، مبانی محاسبه آن و ترتیب ارسال و پرداخت صورت حسابها.
در موارد مقتضی، نکات زیر نیز میتواند در قرارداد حسابرسی درج شود:
• چگونگی و ترتیب استفاده از خدمات سایر حسابرسان یا کارشناسان در برخی از زمینه های حسابرسی.
• چگونگی و ترتیب استفاده از خدمات حسابرسان داخلی و سایر کارکنان واحد مورد رسیدگی درجهت انجام کار حسابرسی.
• چگونگی و ترتیب هرگونه ارتباط با حسابرس قبلی در حسابرسی نخستین.
• اشاره به هرگونه توافق دیگری که بین حسابرس و صاحبکار به عمل آمده است. نمونه قرارداد حسابرسی در پیوست این
استاندارد ارائه شده است.
حسابرسی اجزای واحد مورد رسیدگی
هنگامی که حسابرس واحد مورد رسیدگی، حسابرسی شرکت های فرعی، شعب یا قسمت های آن (یعنی، اجزای تشکیل دهنده
واحد مورد رسیدگی) را نیز به عهده دارد باید با در نظر گرفتن عوامل زیر درباره تنظیم قرارداد حسابرسی جداگانه برای
هریک از اجزای واحد مورد رسیدگی تصمیم گیری کند:
• منصوب کننده حسابرس هریک از اجزای واحد مورد رسیدگی.
• لزوم ارائه گزارش جداگانه برای هریک از آنها.
• الزامات قانونی.
• حدود و میزان هرگونه کار انجام شده توسط حسابرسان دیگر.
• میزان مالکیت واحد مورد رسیدگی در هریک از اجزای آن.
• میزان استقلال مدیریت هریک از اجزای واحد مورد رسیدگی.
حسابرسیهای بعدی
8 . حسابرس در حسابرسیهای بعدی باید با در نظر گرفتن وضعیت موجود، نسبت به
ضرورت تجدیدنظر در شرایط قرارداد حسابرسی، تصمیمگیری کند.
9 . عواملی که ممکن است تجدیدنظر در مفاد قرارداد حسابرسی را ایجاب کند، شامل موارد
زیر است:
• هرگونه نشانهای از برداشت نادرست صاحبکار از هدف و دامنه حسابرسی.
• هرگونه تجدیدنظر در شرایط قرارداد یا گنجانیدن شرایط جدیدی در آن.
• تغییر در مدیریت ارشد، هیات مدیره یا مالکیت واحد مورد رسیدگی.
• هرگونه تغییر عمده در موضوع، نوع یا حجم فعالیت واحد مورد رسیدگی.
• الزامات قانونی.
• هرگونه تغییر در مفاد قرارداد باید با تایید کتبی واحد مورد رسیدگی انجام شود.
تغییر در نوع خدمت حسابرس
در مواردی که پیش از تکمیل کار از حسابرس خواسته میشود، خدمت خود را به کاری با سطح اطمینان پایین تر تغییر دهد،
حسابرس باید نسبت به درست بودن یا نبودن پذیرش درخواست مزبور تصمیم گیری کند .در مواردی که حسابرس طبق
قوانین و مقررات به این سمت منصوب شده باشد، تغییر مزبور امکان پذیر نیست.
درخواست واحد اقتصادی از حسابرس برای تغییر نوع خدمت میتواند به هریک از دلایل زیر باشد:
الف – تغییر در نیاز به خدمت درخواستی.
ب – برداشت نادرست واحد اقتصادی از ماهیت حسابرسی یا خدمات مرتبط مورد درخواست.
پ – محدودیت ایجاد شده در دامنه رسیدگی اعم از آن که توسط واحد مورد رسیدگی تحمیل شده یا بر اثر شرایط موجود پدید
آمده باشد.
حسابرس باید دلیل ارائه شده برای درخواست مزبور، به ویژه آثار هرگونه محدودیت در دامنه حسابرسی را به دقت بررسی
کند.
تغییر در نیاز به خدمات درخواستی و برداشت نادرست واحد مورد رسیدگی از ماهیت خدمات مورد درخواست اولیه، معمولا
دلیلی منطقی برای درخواست تغییر نوع خدمت محسوب می شود. برعکس، چنانچه به نظر رسد درخواست تغییر در نوع
خدمت به دلیل نادرستی، نقص یا رضایتبخش نبودن اطلاعات واحد مورد رسیدگی است، چنین دلایلی منطقی نخواهد بود.
حسابرس مستقلی که انجام حسابرسی صورت های مالی را طبق استانداردهای حسابرسی پذیرفته است، پیش از پذیرش تغییر
کار حسابرسی به یکی از خدمات مرتبط باید آثار حقوقی و پیامدهای قراردادی این تغییر را نیز ارزیابی کند.
اگر حسابرس به این نتیجه برسد که توجیهی منطقی برای تغییر نوع خدمت وجود دارد و در صورتی که کارهای انجام شده وی
با استانداردهای حسابرسی مربوط به خدمت جدید منطبق باشد، گزارشی متناسب با شرایط خدمت جدید صادر خواهد کرد.
برای جلوگیری از سردرگمی استفاده کنندگان، گزارش مزبور به موارد زیر اشارهای نخواهد داشت:
الف- خدمت مورد توافق قبلی.
ب – هرگونه روش حسابرسی که برای ارائه خدمت قبلی انجام شده است؛ مگر آن که خدمت حسابرس به اجرای روش های
رسیدگی مورد توافق تغییر یافته باشد که در این صورت، ذکر روش های اجرا شده، بخشی از گزارش است.
در مواردی که نوع خدمت تغییر مییابد، حسابرس و صاحبکار باید درباره شرایط قرارداد جدید توافق کنند.
حسابرس در مواردی که توجیهی منطقی برای تغییر نوع خدمت وجود ندارد نباید با تغییر درخواستی موافقت کند. مثالی در
این زمینه، موردی است که حسابرس در اجرای حسابرسی صورت های مالی نتوانسته باشد شواهد کافی و قابل قبولی را برای
اثبات مطالبات واحد مورد رسیدگی بدست آورد و واحد مورد رسیدگی به منظور پیشگیری از صدور گزارش مشروط یا عدم
اظهارنظر، درخواست تغییر خدمت از حسابرسی به بررسی اجمالی صورت های مالی میکند.
چنانچه حسابرس نتواند با انجام آن تغییر مورد درخواست صاحبکار موافقت کند و اجازه نیابد که خدمت مورد قرارداد را به پایان
رساند باید از انجام آن کار کناره گیری کند و درباره این که آیا به موجب قرارداد، قوانین و مقررات، آیین رفتار حرفه ای یا
الزامات دیگر مکلف به گزارش دلایل کناره گیری خود به هیات مدیره، صاحبان سرمایه یا دیگران می باشد یا نه، تصمیم
گیری کند.
تاریخ اجرا
این استاندارد برای حسابرسی صورت های مالی که دوره مالی آن از اول فروردین 1378 و پس از آن شروع میشود، لازم
الاجراست.
